یکی از واژه هایی که درسالهای اخیر درادبیات سیاسی-اجتماعی ایران بسیارکاربردداشته؛« سکولاریسم » است.مواردمتعددی رابه یاددارم که گوینده یا نویسنده ،خود درک صحیحی ازاین واژه نداشت!

ازهمه ی دوستان تقاضادارم برداشت خودراازاین واژه،دردوسه خط ارایه نمایند.بعدازیک هفته،تعریف علمی واژه تقدیم ونزدیکترین نوشته ی دوستان به تعریف معرفی خواهدشد.....یاعلی

چالش اساسی ما درعصرمدرن،ابداع عقلانیتی است که درحاکمیت جامعه نرم افزاری ودرعصر پست مدرنیسم،ساختاراجتماعی مبتنی برحاکمیت  اندیشه را  پی ریزی نماید.آنچه باعث رکودتفکروبروزعدم تعادل فرهنگی میشود،سطحی اندیشی است.ما دوست داریم همگان برهمان باوری باشندکه ماهستیم.چون تنها درآن صورت به لحاظ روانی احساس امنیت میکنیم وخودراموظف به تامل وتعمق درفرایندبرنامه هاوتصمیماتمان وقیاس آن باسایرجوامع نمیبینیم.باورکنیم فقط ازراه گسترش مستمراندیشه وحاکمیت فرهنگ درک متقابل است که عقل معنای حقیقی خودرابازمی یابدوآنگاه قادرخواهیم بود،اندیشه رابه نظریه ونظریه رابه قانون تبدیل کنیم.

مدرنیته باشیوه یی که درایران رایج شده،یک تجددکاذب و پوشالی بیش نیست.مدرنیسم درسده اخیرتاریخ ایران دامی برای جلب ساده لوحان،عاملی برای تفتیش افکارومانعی برای واقع بینی بوده است.تجددیامدرنیسم به معنای حقیقی آن،چیزی نیست جز نوزایی مستمرسنت درظرف زمان.گرچه مدرنیسم رابه درستی تجربه نکرده ایم لیکن توجه به یک نکته ضروری است وآن اینکه مدرنیته باهمه تبعات منفی وغیرقابل کنترل خود،توسط گروهی ازانسانها تجربه شده است.اینک،برای فهم مخاطره آمیزبودن بسیاری ازجنبه های آن،ضرورتی به تجربه مستقیم وجودندارد!!

گسترش علم وتکنولوژی،رشدارتباطات بشری راسبب میگرددودر پی آن،آگاهیهای فردی واجتماعی ارتقا می یابد.بایداین حقیقت رابپذیریم که دگرگونی ارزشهادر پی وقوع مدرنیسم امری طبیعی وگریزناپذیراست ودراین بین،نسل جوان چون پیوندی سست تر ازوالدین خودباوضع موجودداردوتعلق خاطرش به آینده پررنگ تر است؛لذاتغییر ارزشهاومناسبات اجتماعی رابی هیچ دغدغه می پذیرد.با پدیده ی دگرگونی ارزشهابایدبه گونه یی فعال برخوردشود.یک نظام کارآمدبایدتوانایی پالایش تغییرات مثبت ومنفی را دارابوده وبابومی کردن پدیده ی دگرگونی ارزشها،شکل مثبت و رشددهنده یی به آن بدهدوازاین راه، پویایی مستمرجامعه را تضمین نماید.

اگرقدرتهای غالب جهانی موفق شوندفهم،سلیقه وعقیده ی خودرابه جهان تحمیل کنندفاجعه یی عظیم حیات فرهنگ بشری راتهدیدمیکند.زیرا شادابی،نشاط و پویایی فرهنگ جهانی درگرو گوناگونی وتعامل آنهابایکدیگراست.اگرحس ایرانی-اسلامی بودن،هویت اصیل داشتن وریشه داربودن،باورعمیق همه سطوح جامعه بویژه نسل جوان گردد؛ثمره ی آن بهترین پادزهردربطن جامعه وساختارفرهنگی کشورخواهدبود.بایدباچشمانی باز و شیوه یی مبتنی برخردگرایی به شناسایی دقیق زوایای فرهنگ وهویت ملی-دینی خود ومختصات زمانه بپردازیم.آنگاه بی تردیدازکشاکش این عصر،سربلند بیرون خواهیم آمد.

کلام پایانی اینکه؛مدرنیته سرنوشت محتوم ماست ودراین راه،ضروری ترین وظیفه نخبگان فکری جامعه،بازگشتی نقادانه به خودوگذشته است.بایدباعنایت به شاخصهای ملی-دینی،از نو شیوه ی تفکر ونحوه ی حضورمان دردهکده ی جهانی وچگونگی انطباق باویژگیهای عصرحاضررا پالایش کنیم.تاریخ گواهی میدهد ملتهای بزرگ،آنچه رابا زمانه شان همساز بوده است دریافته وبی هیچ درنگ،آن را به سرانجام رسانیده اند.ملت ایران نیز؛ملت بزرگی است. پس ؛ میتواند چنین کند.....یاعلی

مکرراززبان مسوولین وصاحبنظران شنیده ایم که:کارفرهنگی نکرده ایم یابایدبیشتربه کارفرهنگی پرداخت وعباراتی ازاین گونه.به راستی کارفرهنگی چیست؟فرهنگ،یعنی مجموعه ی خصوصیاتی که زندگی جمعی یک گروه رادردوره یی خاص معرفی مینماید.به قول وبر؛ایده آل های یک قوم.ویابه گفته ی توماس مان؛فرهنگ انسداد است ودرخودبستگی.ویابه عقیده ی برخی دیگر،فرهنگ یعنی مجموعه ی آنچه داریم.باتوجه به مطالعات فرهنگی،فرهنگ ازوضعیتی یکپارچه برخوردارنیست.پیوسته درحال دگرگونی است.بهم آمیختن رامیپذیردومیتواندبه مولفه های متناقض قابلیت درکنارهم قرارگرفتن رابدهد.ازیکسوفرهنگ برآنچه هست دلالت داردوازدیگرسو،آنچه رامیتوانیم باشیم ولی نیستیم نشان میدهد.درفرهنگ،هم اصول کلی ثابت داریم وهم اصولی جزیی ودرمعرض دگرگونی.همین ویژگی دوگانه درتعریف فرهنگ است که باعث میشودگاه مانع نوآوری باشدوگاه بستری برای تغییر.

اماکارفرهنگی یعنی چه؟به عقیده ی توماس مان کارفرهنگی یعنی درافتادن ومبارزه بافرهنگ مسلط.یعنی فرهنگ وکارفرهنگی،نه تنهاباهم اختلاف دارندکه گاه دربرابرهم قرارمیگیرند.فرهنگ،تنهاچیزی است که نمیتوانیم بطورآگاهانه بعنوان هدف انتخاب کنیم.چراکه درجامعه باسطوح متفاوت،نامتجانس وازهم گسیخته روبرو هستیم وهمین امرسبب میشود پیش بینی کارفرهنگی غیرممکن گردد.اماحوزه ی تاثیرکارفرهنگی کجاست؟طبیعی است؛مردم.ولی دراین بین،دوگانگی قابل توجهی درتحلیلهاوجوددارد.

بعنوان نمونه؛ازسویی میشنویم مردم خواستارمبارزه باناامنی اخلاقی هستندودرجای دیگرمیخوانیم باوجوداین حجم کارفرهنگی؛وضع اخلاقی مردم این گونه است !!! بالاخره مردم اخلاق دارندیابی اخلاقند؟! این امرنکته مهم وقابل تاملی است.

خلاصه آنکه کارفرهنگی یعنی کاری که درواقعیت ما،تغییربوجودآوردوکیفیت فهم وتحلیل حقیقت را ارتقا دهد.کارفرهنگی،یعنی تعامل اصلاحی بافرهنگ موجود.کارفرهنگی باگروههاوجامعه یی چندسطحی سروکار دارد. پس بایدازیکسان سازی اجتناب وتفاوتها را درک کرد....یاعلی

همه شنیده ایم که خانه،مدرسه ی اول ومدرسه،خانه ی دوم فرزندان ماست.متاسفانه برداشت نادرستی دراین کلام نهفته وآن اینست که شکل گیری باورهای فرزندان این آب وخاک فقط وظیفه ی اولیاومربیان آنهاست وبس.آیابه راستی چنین است؟آیافعالیت سایرنهادهاوسیاستگزاریهای عمومی کشورنمیتواندواجدحتی خفیف ترین اثردرشکل گیری باورها باشد؟بدنیست روی این معناقدری تامل کنیم وتوجه داشته باشیم که متاسفانه دربرخوردباکژیهاوناشایستها؛اغلب ازخودسلب مسوولیت کرده ودیگران رامقصرقلمدادمیکنیم.آیاتاکنون توجه کرده ایم که:

*وقتی درواکنش به رفتارناشایست فرزندمان،مدرسه راموردخطاب وعتاب قرارمیدهیم ودرعین حال رفتاراجتماعی خودمان انباشته ازبرخی ناشایستهاست؛

*وقتی بعنوان مدیریاآموزگاربرای دانش آموزانمان(یعنی فرزندانمان)سخن ازارجحیت تحصیل علم برکسب ثروت مینماییم ولی درعمل،برخورددوگانه یی بااولیا ی آنان ازحیث وضعیت درآمدشان ازخودنشان میدهیم؛

*وقتی درطراحی بناهای شهری درجامعه یی که اساس آن راتوجه به مقام انسان بایدتشکیل دهد،زیباترین بناهامتعلق به موسسات مالی واقتصادی کشورباشد؛

*وقتی باتبلیغات رنگارنگ ورشدروزافزون مصرف،باورنسل جوان مبنی برضرورت تولیدات زیربنایی دچارتزلزل گردد؛

*وقتی درمعرفی محصولات بزرگترین کارخانه ی انسان سازی کشوریعنی نظام آموزش و پرورش،فقط به آمارهای کمی وموفقیت درراهیابی به آموزش عالی یاکسب مدالهای رنگین جهانی اکتفامیکنیم؛

*وقتی علیرغم تشویق وتحریک حساسیت عمومی جامعه نسبت به رفع مشکلات دیگران،حل مشکلات فردی ورشدخودخواهی وبقولی« گلیم خودراازآب بیرون کشیدن » روبه افزایش است؛

*وقتی کاروفعالیت رامشارکت درگسترش تولیدمادی ومعنوی معرفی میکنیم ولی ازسوی دیگر،بسیارندکسانی که بدون کوچکترین فعالیتی که بتوان نام« کار » برآن نهاد،صاحب درآمدهای هنگفت میشوند؛

*.......

*.......

*دراینصورت چه بحران عمیقی درذهنیت فرزندانمان ایجادمیگردد؟!

وظیفه ی فردفردماست که رفتار،گفتاروتصمیمات خودراموردنقدوارزیابی مستمروعمیق قراردهیم.آگاهانه سخن بگوییم،عاقلانه تصمیم بگیریم واندیشمندانه نصیحت کنیم.باورداشته باشیم درهرمقام ومسوولیت وجایگاهی که هستیم؛درشکل گیری باورهای نسل جوان این سرزمین(یعنی فرزندانمان) مسوول وموثریم.....یاعلی

حدود8 ماه تاانتخابات مجلس باقی مانده است وهیچ تحولی درگروههای سیاسی کشوردورازانتظارنیست.آنچه برعهده ی جناحهای سیاسی است اینست که بانقدگذشته وبادرایت وتوجه دقیق به عنصرزمان(ویژگیهای عصرکنونی)افرادی رانامزدشرکت درانتخابات نمایندکه ازعملکردواعتبارقابل قبولی برخوردارباشند.آنچه به مردم مربوط میشوداینست که ازهرگونه افراط وتفریط خسته وآزرده شده اند.مردم به افرادی روی خواهندآوردکه معتدل ومعقول رفتارکنند.قطعازمینه ی پذیرش چنین افرادی بیشتراست....